Μανιφέστο για μια ανθρώπινη οικονομία

 

των Νικόλας Γκεοργκέσκου-Ρόγκεν, Κέννεθ Μπόουλντιγκ, Χέρμαν Ντέιλυ, Νίαχ, Νέα Υόρκη, 1973

Σε αυτή την στιγμή της εξελικτικής του ιστορίας, ο πλανήτης Γη πλησιάζει σε μια κρίση από την υπέρβαση της οποίας εξαρτάται η ίδια η επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Μια κρίση εμβέλειας που γίνεται καλύτερα κατανοητή εστιάζοντας την συνεχή πληθυσμιακή αύξηση, την ανεξέλεγκτη βιομηχανική ανάπτυξη και την διαρκή περιβαλλοντική υποβάθμιση, με αναπόφευκτα επακόλουθα τον κίνδυνο λιμών, πολέμων και της βιολογικής κατάρρευσης.

Η εξελικτική τάση του πλανήτη δεν εξαρτάται μόνο από τους «αδυσώπητους» νόμους της φύσης αλλά και από την αυθαίρετη δράση του ανθρώπινου είδους στην ίδια την φύση. Το ανθρώπινο είδος διαμόρφωσε και διαμορφώνει την τύχη του μέσω εκούσιων αποφάσεων των οποίων είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος. Σε αυτή όμως την ιστορική καμπή οφείλει να εκκινήσει την επεξεργασία μιας νέας οπτικής του κόσμου.

Το ζήτημα της Πολιτικής Οικολογίας στην Ιταλία και στην Ευρώπη - 2

 

του Μάρκο Μποάτο, ιστορικού στελέχους και πρώην γερουσιαστή των Ιταλών Πράσινων

Η οικολογική μεταστροφή του Αλεξάντερ Λάνγκερ

Αναφορικά με την ακανθώδη διαδρομή της πολιτικής οικολογίας στην Ιταλία, παραμένει ακόμη ιδιαίτερα επίκαιρη η επίκληση της σκέψης και του πολιτικού και πολιτισμικού αγώνα του Αλεξάντερ Λάνγκερ παρά το γεγονός ότι έχουν παρέλθει περισσότερα από 15 χρόνια από τον θάνατο του - προσωπική επιλογή, στις 3 Ιουλίου 1995. Η οικολογική μεταστροφή - έτσι όπως την ανέδειξε ο Λάνγκερ, ο οποίος δεν ήταν θεωρητικός αλλά πολιτικός ακτιβιστής που «δούλευε» πάντα με βάση την ανάλυση της πραγματικότητας - στηρίζεται σε μια βαθιά αλλαγή, ή μεταλλαγή, της κοινωνίας και των ατόμων. Μια μεταστροφή που αφορά την κουλτούρα, το στυλ ζωής και τα μοντέλα κοινωνικής συμπεριφοράς από μία γνήσια δημοκρατική οπτική και όχι από την οπτική της υποχρεωτικής επιβολής από μια φανταστική, δεσποτική, οικολογική κυβέρνηση που επιβάλει όρια και μοντέλα. Μια μεταστροφή η οποία προτείνει και υλοποιεί την καθημερινότητα σαν προοπτική βαθιάς κοινωνικής και πολιτισμικής αλλαγής σε βάθος χρόνου. Η σκέψη του παραμένει σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ, ακόμη και από τότε που την πρωτοκατέθεσε πριν από 15 περίπου χρόνια (τα κυριότερα κείμενα του είναι συγκεντρωμένα στο «Ο ελαφρός ταξιδιώτης»).

Το ζήτημα της Πολιτικής Οικολογίας στην Ιταλία και στην Ευρώπη - 1

 

του Μάρκο Μποάτο, ιστορικού στελέχους και πρώην γερουσιαστή των Ιταλών Πράσινων

Περισσότερο από δραματικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τα μηνύματα των τελευταίων ετών, τόσο στο πεδίο της οικονομίας όσο και σε εκείνο της πολιτικής και της κοινωνίας. Ακόμα και εκεί που τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ήταν παραδοσιακά ισχυρά, όπως στην Σουηδία, στην Γερμανία ή και στην Γαλλία, η κρίση της σοσιαλδημοκρατίας διαφαίνεται πλέον σαν μη αναστρέψιμη.

Διανύουμε μια ιστορική περίοδο μεγάλων δυσκολιών αλλά και μεγάλων αλλαγών τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πλαίσιο στο οποίο σκοπεύω να τοποθετήσω τις σκέψεις μου γύρω από την πολιτική οικολογία είναι εκείνο της μετάβασης από μια πλειοψηφία ευρωπαϊκών χωρών με κυβερνήσεις αριστεράς ή κεντροαριστεράς - σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες, εργατικοί - σε μια συντριπτική πλειοψηφία που έχει σήμερα κυβερνήσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν δεξιές ή κεντροδεξιές - συντηρητικοί, φιλελεύθεροι, εθνικιστικές κ.ο.κ. Η Σουηδία που αποτελούσε κάποτε υπόδειγμα ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας κυβερνάται σήμερα από την δεξιά, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει το εύρος της μεταστροφής που ακολούθησε την πτώση του τείχους του Βερολίνου του 1989 αλλά και του φαινόμενου που, τα τελευταία δέκα χρόνια, αποκαλούμε λαϊκιστική δεξιά.

«Πράσινες» αρετές…

Του Αλεξάντερ Λάνγκερ - Αύγουστος 1987

Μπροστά στην σύγχρονη κρίση της σχέσης ανθρώπου-περιβάλλοντος, λέξεις και έννοιες στις οποίες αξίζει να αφιερωθεί η περίσκεψη είναι πολλές. Πέραν της συστηματικής τους κατάθεσης, βάσει προσωπικών διαδρομών συνάντησης με την καθημερινότητα, αξίζει  ενίοτε να ανατρέξουμε στον χρόνο σε αναζήτηση κατατεθειμένης «σοφίας» ή και «ωριμότητας». Τότε θα βρούμε, συχνά με έκπληξη, ότι πολλές μπορούν να μας ελκύσουν δυνατά ακόμη, για την διαύγεια και την προφητική τους δύναμη, τέλεια εναρμονισμένες με την νεωτερικότητα μας. Αυτή είναι και περίπτωση της παρούσας παρέμβασης του εκλιπόντος φίλου Αλεξ. Ενός που, προφανώς, κατόρθωνε να εστιάζει κρίσεις και να αντιμετωπίζει τις αιτίες τους για να σκιαγραφήσει διαδρομές ανθρώπινης ωρίμανσης τόσο δυνατής όσο και αυθεντικής.

-------------------------------------------------------

Θα ήθελα να εστιάσω την προσοχή σε ορισμένες εν δυνάμει «πράσινες» αρετές οι οποίες έχουν βαρύνουσα σημασία στο πεδίο της πολιτικής ηθικής.

Η πρώτη από αυτές που θα επικαλεστώ είναι η «αυτογνωσία των ορίων». Από αυτή την σκοπιά, η «πράσινη» συνείδηση τείνει να ανατρέψει ένα πολιτισμικό παράδειγμα που εξουσίασε τουλάχιστον τους δύο ή τρεις τελευταίους αιώνες επιβάλλοντας, λόγω οικονομικών και πολιτισμικών αιτιών, το πρόταγμα «ότι είναι δυνατόν να γίνει γίνεται» ή, υπερβαίνοντας την έννοια κάθε ορίου, «ότι δεν είναι να δυνατόν να γίνει ακόμη θα κάνουμε έτσι ώστε σε λίγο να μπορεί να γίνει».

Η επεκτατική λογική της συνεχούς αύξησης και της διαρκούς μεγέθυνσης - μεγαλύτερη παραγωγή, μεγαλύτερη κατανάλωση, μεγαλύτερος έλεγχος, μεγαλύτερη επικυριαρχία, περισσότερη κανονικοποίηση - αποτελεί μια λογική σε κρίση τουλάχιστον από την οπτική της προοδευτικής μείωσης των πόρων, που είναι ήδη κοντά στην πλήρη εξάντληση τους. Η αποδοχή των «ορίων» δεν είναι μόνο «δεν τρώμε όλα σήμερα γιατί αύριο δεν θα έχουμε τίποτα» αλλά «ίσως είναι καλύτερα να μην κάνουμε ορισμένα πράγματα που μπορούμε μεν να κάνουμε αλλά δεν είμαστε ικανοί να τα ελέγξουμε ή να διαβλέψουμε τις συνέπειες τους». Ας πάρουμε για παράδειγμα τον όγκο των γενετικών πειραματισμών - όχι μόνο σε ζώα - που είναι εφικτοί σήμερα. Σήμερα στην Αμερική, παραδείγματος χάριν, μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου δίνει το δικαίωμα κατοχύρωσης με πατέντα ζώων που παράγονται στο εργαστήριο. Το πατεντάρισμα ενός ζώου για υποτιθέμενες ανάγκες - πολύ κρέας δίχως κόκκαλα, πολύ κρέας με λίγο λίπος, πρόωρη ανάπτυξη κ.λ.π. - είναι ένας τύπος επέμβασης τεχνικά δυνατός.

Οικολογία των θεσμών

 

Οικολογία, δημοκρατία και κράτος δικαίου στην εποχή της παγκοσμιοποίησης

του  Ντομένικο Γκάλλο

Κατά παράδοση, υπάρχει ένα βαθύ πρόβλημα  οικολογίας των θεσμών. Η ανάγκη προστασίας της βιόσφαιρας, η αναγκαιότητα προστασίας της ζωής στον πλανήτη απέναντι στην εκτεταμένη καταστροφή των φυσικών πόρων - του αέρα, του νερού και της βιοποικιλότητας - θέτει ένα ουσιαστικό πρόβλημα οικολογικής αντίφασης. Η οικολογική αντίφαση είναι πρωτογενής και, ως εκ τούτου, προϋπάρχει και υπερτερεί όλων των άλλων πολιτικών αντιφάσεων συμπεριλαμβανομένων και των ταξικών. Λόγω δε του πρωτογενή της χαρακτήρα προσλαμβάνεται σαν προ-πολιτική και οδηγεί στην αξιολόγηση των οικολογικών κινημάτων σαν φορέων ουδέτερων, απολιτικών, οπτικών και διεκδικήσεων ή οπτικών και διεκδικήσεων ξένων προς το θεσμικό επίπεδο.

Η κοινή θεώρηση της οικολογικής αντίφασης δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η θεσμική διάσταση παραμένει ουδέτερη ή αδιάφορη ως προς τις βασικές της απαιτήσεις. Υπάρχουν θεσμικά μοντέλα και περιβάλλοντα εμφανώς λειτουργικά στις τεχνικές, παραγωγικές, οικονομικές και πολιτικές επιλογές που υποβοηθούν την προσβολή του περιβάλλοντος και άλλα που, αντίθετα, τις περιορίζουν ή τις παρεμποδίζουν.

Πολιτικοί και πολιτική…

 

(από Μ.Βέμπερ, «Η πολιτική σαν επάγγελμα»)

Η πολιτική συνίσταται σε μια αργή και επίμονη προσπάθεια υπέρβασης σκληρών δυσκολιών  η οποία πρέπει να επιδιώκεται με πάθος και θυσία. Είναι δε απόλυτα σίγουρο και επιβεβαιωμένο από την ιστορική εμπειρία, ότι δεν κατορθώνεται τίποτα το δυνατό όταν δεν στοχεύεται το σχεδόν αδύνατο. Αυτός που θα το προσπαθήσει δεν μπορεί παρά να είναι ταυτόχρονα «ηγέτης» και «ήρωας» με την λιγότερο εμφατική έννοια των όρων. Αλλά και όσοι δεν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία μπορούν να τα καταφέρουν εάν εξοπλιστούν με αυτοπειθαρχία και περισσή αποφασιστικότητα, οι οποίες εξοπλίζουν με την αναγκαία αντοχή στο ναυάγιο όλων των ελπίδων, διαφορετικά θα είναι ανίκανοι να πραγματώσουν αυτό που φαίνεται δυνατό ακόμη και σήμερα.

Μια δραστική θεραπεία για την πολιτική κάστα...

 

του Πάολο Φλόρες ντ’Αρτσές, επιθ. «ΜίκροΜέγα», 9 Ιουλίου 2011

Πάνε πάνω από 20 χρόνια που κάθε φορά που οι πολιτικοί αισθάνονται να ξεχειλίζει η οργή του κόσμου υπόσχονται μείωση του αριθμού των βουλευτών και μείωση των προνομίων τους. Στην συνέχεια όμως δεν κάνουν απολύτως τίποτα. Η πολιτική κάστα δεν διανοείται να αφήσει την κότα με τα χρυσά αυγά που είναι η πολιτική και το χρήμα της, χάριν στο οποίο παχαίνει, αυξάνεται και πληθαίνει. Εάν υπάρξει κάποτε μια οποιαδήποτε θεσμική μεταρρύθμιση θα οφείλεται σίγουρα στους αγώνες της κοινωνίας των πολιτών ή, αντιδραστικά μιλώντας, σε παρα-πραξικόπημα του πιο αντιδραστικού κομματιού του κατεστημένου.

Αξίζει σίγουρα ο κόπος να προχωρήσει η κοινωνία των πολιτών σε μία ριζοσπαστική πρόταση με την οποία να δεσμεύσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης ώστε να την περιλάβουν στο επόμενο εκλογικό τους πρόγραμμα. Η ριζοσπαστικότητα σε αυτή την περίπτωση ισοδυναμεί με ρεαλισμό. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή μόνο σε αυτό: οι βουλευτές είναι σήμερα γύρω στους χίλιους - περίπου τρακόσοι στην Γερουσία και γύρω στους διπλάσιους στη Βουλή - και εκείνοι που «μετράνε» είναι λίγες δεκάδες. Εάν προταθεί η μείωση του αριθμού τους, πχ. από 1.000 σε 800, αυτοί που δεν  «μετράνε»  θα εξεγερθούν. Εάν όμως η πρόταση είναι ριζοσπαστικότερη - πχ. μία μόνο Βουλή των 100 – η αντίδραση θα είναι σαφώς ηπιότερη καθόσον κανένας από τους «μικρότερους» δεν θα αισθάνεται ότι κάποιος άλλος, του ίδιου «επιπέδου», θα του πάρει την θέση στην Βουλή: στην Βουλή θα πάνε μόνο εκείνες οι λίγες δεκάδες αυτών που «μετράνε» που όλοι οι υπόλοιποι αναγνωρίζουν σαν «αφεντικά».

Η εναλλαγή της βουλευτικής θητείας και ο ρόλος των κομμάτων

 

του Άντζελο Πανεμπιάνκο

Αυτό το οποίο εντυπωσιάζει στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τις πρωτοβουλίες του ριζοσπαστικού κόμματος οι πολιτικοί συντάκτες είναι η παντελής ανικανότητα κατανόησης της διάδρασης κάθε μεμονωμένης πράξης με ένα ευρύτερο πολιτικό σχέδιο και με την πολιτική κουλτούρα που εκφράζει.

Από τον κανόνα δεν ξέφυγε και η τελευταία πρωτοβουλία των ριζοσπαστών γύρω από την εναλλαγή των τεσσάρων βουλευτών του κόμματος, που εκλέχθηκαν στις 20 Ιουνίου 1976, η οποία ολοκληρώνεται την στιγμή που γράφουμε αυτά τα λίγα. Ο δε προβληματισμός, σε επίπεδο Βουλής, εστιάστηκε στην συνταγματικότητα της αντικατάστασης μιας ολόκληρης κοινοβουλευτικής ομάδας, αποσπώντας έτσι την προσοχή από άλλες θεματικές, γενικότερου αλλά γνήσια θεσμικού χαρακτήρα.

Βουλευτισμός...

 

(από το ημερολόγιο ενός ελευθεριακού)

- Θεωρητικά, ο βουλευτισμός θα έπρεπε να εγγυάται την εξουσία στην πλειοψηφία αλλά στην πραγματικότητα παραδίδει την εξουσία στα χέρια μισής ντουζίνας αρχηγών κομμάτων, των συμβούλων τους και των υποτελών τους.

- Θεωρητικά, οι αποφάσεις θα έπρεπε να απορρέουν από την συλλογιστική του δημόσιου διαλόγου αλλά στην πραγματικότητα κατασκευάζονται από τους αρχηγούς και το ίδιο συμφέρον.

- Θεωρητικά, οι βουλευτές δεν θα έπρεπε να αποσκοπούν παρά μόνο στο δημόσιο συμφέρον αλλά στην πραγματικότητα έχουν σαν μοναδική τους σκέψη το ίδιο συμφέρον και το συμφέρον των συγγενών τους με έξοδα του δημοσίου.

- Θεωρητικά, οι βουλευτές θα έπρεπε να είναι οι καλύτεροι και οι σοφότεροι πολίτες αλλά στην πραγματικότητα είναι οι πιο μεγαλομανείς, οι πιο αλαζόνες και οι πιο αδιάλλακτοι.

- Θεωρητικά, οι δυνάμεις που θα έπρεπε να κινούν την βουλευτική μηχανή είναι η εμπειρία, η προνοητικότητα και η ανιδιοτέλεια. Στην πραγματικότητα όμως τη κινούν η ισχυρογνωμοσύνη, ο εγωισμός και η ασυναρτησία. Και η ευγένεια των αισθημάτων εξουδετερώνονται από το ποταπό των διαλόγων και από πάγια αδιαλλαξία. Τον βουλευτή δεν τον οδηγεί η σοφία αλλά μια πέτρινη προσωπική άποψη και μια εκωφαντική λογοδιάρροια.

Το δικαίωμα λήψης αποφάσεων δεν ανήκει στον πολίτη. Πρέπει μονάχα να πληρώνει, να υπακούει, να ταπεινώνεται. Ο βουλευτισμός τον απαξιώνει και τον λοιδωρεί έως την μόνη χρονική στιγμή που τον χρειάζεται. Την περίοδο των εκλογών.

«ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΕ ΕΝΑ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ»

«Η προοπτική των πρόωρων εκλογών να οδηγήσει σε πραγματική διέξοδο». Οι Οικολόγοι Πράσινοι παρουσιάζουν τις εκτιμήσεις τους για τη συγκυρία και το ρόλο που επιδιώκουν για το πράσινο κίνημα

Την πολιτική απόφαση με τις εκτιμήσεις τους για την πολιτική και κοινωνική συγκυρία, παρουσίασαν οι Οικολόγοι Πράσινοι. Στο κείμενο της πολιτικής απόφασης, που υιοθετήθηκε από το Πανελλαδικό Συμβούλιο την περασμένη Κυριακή, λίγο πριν την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου:
- Τονίζεται η συνολική χρεοκοπία του πολιτικού συστήματος και παρουσιάζεται η κριτική του πράσινου κινήματος για τους άλλους πολιτικούς χώρους. Τίθεται ως στόχος «η οργή να γίνει δύναμη κοινωνικής χειραφέτησης, αυτοοργάνωσης και διεύρυνσης της συμμετοχής των πολιτών, και όχι παράθυρο για επικίνδυνες μορφές λαϊκισμού».
 - Επιβεβαιώνεται η απόρριψη του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, αλλά και η οριοθέτηση με τη νοσταλγία για την πριν το Μνημόνιο εποχή και τις πολιτικές και αντιλήψεις που συνέβαλαν να φθάσουμε ως εδώ.
 - Υπογραμμίζεται ότι, «απέναντι σε μια απαξιωμένη κεντρική πολιτική, το πράσινο κίνημα μπορεί και πρέπει να αποτελέσει ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ».
 - Αναγνωρίζεται το εκτεταμένο αυθόρμητο κίνημα στις πλατείες, στηριγμένο στην αυτενέργεια των πολιτών και στη μη βίαιη δράση, ως αντίβαρο σε μια σκοτεινή προοπτική.
 - Για την προοπτική πρόωρων εκλογών υπογραμμίζεται η ανάγκη«να οδηγήσει σε πραγματική διέξοδο και όχι να αξιοποιηθεί απλώς ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ για το πολιτικό σύστημα».

Σύγχυση και διάκριση των εξουσιών

 

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 12/12/2004 - http://archive.enet.gr/online/online_text?c=110&id=37537340

Τον καιρό αυτό γίνονται συζητήσεις για την ανάδειξη του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, αν θα εκλεγεί με συναίνεση των κομμάτων για να αποφευχθούν νέες εθνικές εκλογές ή αν θα οδηγηθούμε στην προκήρυξη νέων εθνικών εκλογών σε περίπτωση που δεν θα υπάρξει συναίνεση, ώστε να αναδειχθεί από τη νέα Βουλή ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Δεν θα ήθελα να εισέλθω στην ουσία του θέματος, αλλά να θίξω ένα άλλο θέμα που νομίζω είναι σοβαρό και δημιουργεί προβλήματα σε αυτήν την ίδια την δημοκρατία. Και έχει σχέση με τη σύγχυση που υπάρχει μεταξύ των τριών εξουσιών που συνιστά ένα έλλειμμα δημοκρατίας.