Κυριακή 20 Μαΐου 2012

Αντίδραση...


Σαν «αντίδραση» θεωρείται η πάγια αντίθεση σε κάθε μορφή νεωτερισμού – πολιτικού, κοινωνικού, ή και πολιτισμικού – προς όφελος της προσκόλλησης σε μια αξιακή «αυθεντία», σε παγιωμένες αξίες ή και παγιωμένους θεσμούς.

Ο όρος υιοθετείται για πρώτη φορά κατά την διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης με στόχο την περιγραφή των μοναρχικών υποστηρικτών του Παλαιού Καθεστώτος και της διατήρησης του φεουδαρχικού συστήματος και των προνομίων της αριστοκρατίας. Επανήλθε στο πολιτικό λεξιλόγιο αργότερα από τον Μαρξισμό, στην προσπάθεια υποτιμητικού χαρακτηρισμού όσων αντιστέκονταν στις επαναστατικές, «ανανεωτικές», δυνάμεις.

Σύμφωνα με την πολιτική έννοια του όρου, η «αντίδραση» θεωρεί την κοινωνικο-πολιτική δομή σαν υπαγορευμένη από την ιστορία και, επομένως, ανεπίδεκτη τροποποίησης. Παρόμοια, το πολιτικό σύστημα είναι ιστορικά δεδομένο, σαν προϊόν συσσώρευσης εμπειρίας και δεν επιδέχεται τροποποιήσεων και αλλαγών. 

Η «αντίδραση» είναι ουσιαστικά αντι-ατομική: οι συλλογικές δομές είναι αδιαμφισβήτητα σπουδαιότερες από την «προσωπικότητα» και αμετάβλητα πυραμιδικές με τον «ικανότερο» στην κορυφή. Βαθιά αντιδημοκρατική, η «αντίδραση» αναδεικνύει σαν πολιτικό πρωταγωνιστή την «μάζα»από την μία μεριά και μία ελιτίστικη ολιγαρχία από την άλλη.