Τρίτη 1 Μαρτίου 2011

Ιδιωτισμός


«Ζούμε σε ένα κόσμο που εναποθέτει στο άτομο όλες τις ευθύνες που στήριζε κάποτε το κοινωνικό σύνολο και, κατά συνέπεια, το εξαναγκάζει να εφεύρει συνεχώς αυτοβιογραφικές μεθόδους επιβίωσης στις αντιφάσεις του συστήματος.» (Ούλριχ Μπεκ, 1992)

«Ιδιωτισμός» είναι η διαδικασία αναγωγής του κοινωνικού προβλήματος σε ατομική περίπτωση και υπόθεση. Σαν αίτια του φαινόμενου μπορούν να συνοψιστούν τα εξής: 
- η εξασθένιση των κοινωνικών δεσμών, 
- η διαχρονική έλλειψη θεσμικών πεδίων έκφρασης της συμμετοχής και της συμμετοχικότητας, 
- η διαχρονική έλλειψη θεσμικών πεδίων διαλόγου γύρω από τα δικαιώματα και την κοινωνία των πολιτών 
- η ενίσχυση της τάσης προς την διακριτικότητα.

Από την σκοπιά της πολιτικής κοινωνικοποίησης, κατά τον Χάμπερμας, ο «ιδιωτισμός» οδηγεί στη νομιμοποίηση ενός συστήματος μοντέλων ανώνυμων σχέσεων», συστημικά παραγόμενων, στο πλαίσιο των οποίων ο καθένας φέρεται να επιλέγει βάσει των δικών του, υποκειμενικών προτιμήσεων. Και αυτό, διότι ο «ιδιωτισμός» οδηγεί αργά αλλά σταθερά σε είδος παθητικής στάσης προς τους θεσμούς, παρόμοιας με εκείνη των παραδοσιακών προσεγγίσεων της σχέσης κράτους-πολίτη, καθόσον προάγει πολιτικές κουλτούρες που απομακρύνουν κάθε προσδοκία συμμετοχικών συμπεριφορών και την αναπληρώνουν με αυταρχικά μοντέλα δανεικά από την παραδοσιακή προ-αστική κληρονομιά. Ουσιαστικά, οδηγεί σε είδος συγχώνευσης μεταξύ παραδοσιοκρατίας και οικογενειοκρατίας, όπου ο ζήλος και η ορθολογικότητα αντισταθμίζονται με είδος μείγματος εγωμονισμού, «εγωιστικής» συνεπειοκρατίας και νοοτροπία υπηκόου. 

Ο «ιδιωτισμός» αλλοιώνει ριζικά την στάση του πολίτη απέναντι στο πολιτικό σύστημα μέσω της πλήρους α-συμμετοχικότητας και της νόησης των θεσμών μόνο από την σκοπιά της λειτουργικής τους χρησιμότητας. Σε επίπεδο προσωπικών κινήτρων, στον πολίτη δεν απομένει παρά είδος «ατομικισμού της ιδιόκτησης».

Ο «ιδιωτισμός» καλλιεργείται έντεχνα από το πολιτικό και το οικονομικό σύστημα. Η συμμετοχή στα κοινά περιορίζεται δραστικά μέσω της στρατηγικής επηρεασμού του παρωθητικού συστήματος έτσι ώστε η ανάγκη νομιμοποίησης μιας από-πολιτικοποιημένης δημόσιας σφαίρας να ανάγεται σε υπολειμματικές απαιτήσεις. 

Δίπλα στην εξαΰλωση του ηθικού υπόβαθρου της πολιτικής, που προάγει ένα επικίνδυνο κενό αλληλεγυότητας, η αποικιοποίηση της ιδιωτικής ζωής από μέρους της οικονομίας επαναπροσδιορίζει τις προσδοκίες αυτοπραγμάτωσης του πολίτη γύρω από την εργασία και την κατανάλωση - προσωπική και του οικογενειακού του κύκλου - σε μία αμφίσημη ισορροπία μεταξύ του ρόλου του «φυσιολογικού εργαζόμενου» και εκείνου του «δυνατού καταναλωτή». Έτσι, ο πολίτης εισέρχεται, άθελα, στο τούνελ του επαγγελματο-οικογενειακού «ιδιωτισμού» ή σε ένα τύπο προσωπικής ζωής, γνήσια «ηδονιστικού» χαρακτήρα, που εξαντλείται κύρια στο πεδίο της οικογένειας, της εργασίας και της κατανάλωσης και πλαισιώνεται από την «πελατειακή» ερμηνεία του κοινωνικού κράτους και την ολοσχερή αδιαφορία για τους πολιτικούς θεσμούς.

Όχι τυχαία, ο «ιδιωτισμός» και η πολιτική απονεύρωση του πολίτη μέσω της εμβόλιμης πεποίθησης ότι οι ανάγκες αυτοπραγμάτωσης ικανοποιούνται, ως επί το πλείστον, στην σφαίρα της «ιδιώτευσης», συνοδεύεται από την συστηματική αντικατάσταση της έννοιας του «δημόσιου» με εκείνη του κράτους:
- το «δημόσιο» ταυτίζεται με το «κρατικό»,
- το «δημόσιο» αποστερείται του χαρακτήρα της διαδικασίας μεταλλαγής του ατομικού προβλήματος σε κοινωνικό πρόβλημα ή/και πρόβλημα κοινής γνώσης,
- το «δημόσιο» αποστερείται του χαρακτήρα της διαδικασίας διαρκούς επεξεργασίας της φύσης των κοινωνικών δεσμών και της οπτικής της ισοτιμίας και των δικαιωμάτων.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.