Πέμπτη 9 Ιουνίου 2011

Αμεση δημοκρατία - 1

Το κόστος της πολιτικής και το κόστος της εφαρμογής των εργαλείων της άμεσης δημοκρατίας
-------------------------------------------
του Γιώργου Δημητρίου

Πολύ συχνά, η εφαρμογή των εργαλείων άσκησης της άμεσης δημοκρατίας - με πρώτο το δημοψήφισμα - θεωρούνται οικονομικά ασύμφορα για το δημόσιο ισοζύγιο. Σε κάθε υπόθεση θεσμοθέτησης ή και διεύρυνσης των δημοψηφικών δικαιωμάτων οι πολιτικοί της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας συνηθίζουν να επισείουν τον κίνδυνο της σοβαρής οικονομικής επιβάρυνσης του δημόσιου ταμείου. Σε γενικές γραμμές η δημοκρατία κοστίζει αρκετά αλλά το κόστος της οφείλεται στην υπέρογκη χρηματοδότηση  που απαιτεί η συντήρηση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και όχι σε εκείνη των όσων δημοψηφισμάτων  θα μπορούσαν να υλοποιηθούν σε ετήσια βάση.

Στην Ιταλία, για παράδειγμα, η πολιτική απασχολεί περισσότερα από 400.000 άτομα, ένα ολόκληρο στρατό από βουλευτές, συμβούλους, γραμματείς και βοηθούς, κάθε τύπου, οι οποίοι επιβαρύνουν το δημόσιο με περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο [1].
- Η καθαρή μηνιαία αμοιβή βουλευτών και γερουσιαστών ανέρχεται σε 14.000 ευρώ.
- Στην αμοιβή τους προστίθεται το δικαίωμα «ελευθέρας» στους αυτοκινητοδρόμους, στον σιδηρόδρομο, στα πλοία και στα αεροπλάνα, σε όλη την επικράτεια.
- Για ταξίδια στο εξωτερικό ο καθένας τους έχει στην διάθεση του το ποσό των 3.100 ευρώ ετησίως.
- Για τα τηλεφωνικά του έξοδα ο βουλευτής λαμβάνει 3.098 ευρώ ενώ ο γερουσιαστής 4.150 σε ετήσια βάση.
- Η σύνταξη των πολιτικών είναι ιδιαίτερα υψηλή : μετά από μόλις δύο χρόνια, έξι μήνες και μία μέρα ο βουλευτής δικαιούται σύνταξης. Μόνο το 2007 οι πρώην βουλευτές και γερουσιαστές - 2.005 και 1.297 αντίστοιχα - εκταμίευσαν με την μορφή σύνταξης 186 εκατομμύρια ευρώ. 


Παρά ταύτα, το κόστος των Ιταλών πολιτικών είναι ελάχιστο εμπρός στο συνολικό κόστος της πολιτικής στη χώρα.
- Εχει υπολογιστεί ότι το δημόσιο ταμείο της χρεώνεται με το κόστος 422.000 ατόμων που ζούν από την πολιτική: 149.000 αιρετών και 278.000 «συμβούλων» με συνολικό κόστος 1 δισεκατομμύριο και 851 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο.
- Τα Υπουργεία απαιτούν ετησίως 1 δισεκατομμύριο και 375 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η Προεδρία της Δημοκρατίας 235 εκατομμύρια – εκ των οποίων το 87,6% για συντήρηση του προσωπικού.

Αυτά είναι τα κόστη στα οποία θα πρέπει να αντιπαρατεθεί το κόστος της συστηματικής εφαρμογής των εργαλείων της άμεσης δημοκρατίας. Μια γενική ιδέα των σημαντικών διαφορών τους προσφέρεται από το μέσο κόστος του δημοψηφίσματος στην Ελβετία, δεδομένου ότι διακυμαίνεται από καντόνι σε καντόνι: 1,3  ευρώ για κάθε δικαίωμα ψήφου ανεξάρτητα από το ύψος της προσέλευσης στην κάλπη. Με λίγα λόγια, για την ετήσια άσκηση των δημοψηφικών δικαιωμάτων του, μέσω 3-4  ψηφοφοριών, κάθε ενήλικας ελβετός πολίτης επιβαρύνει το δημόσιο ταμείο με 3,9-5.2 ευρώ.

Το κόστος της άμεσης δημοκρατίας δεν είναι συγκρίσιμο με εκείνο της αντιπροσωπευτικής, καθ’όσον το δημοψήφισμα ενέχει επιπρόσθετης αξίας και, κατά συνέπεια, οφείλει να αξιολογηθεί πρώτιστα κατά τα αποτελέσματα που επιφέρει. Το δικαίωμα στο δημοψήφισμα συνιστά αναπόσπαστο μέρος των θεμελιωδών δικαιωμάτων συμμετοχής στα πολιτικά δρώμενα και μοναδικό εργαλείο ανάκτησης της διακριτικής ευχέρειας άμεσης παρέμβασης και συναπόφασης προς όφελος του πολίτη. Το κόστος της διαδικασίας, το οποίο βαρύνει τον φορολογούμενο πολίτη, συμφέρει να αντιπαρατεθεί σε εκείνο των εκλογών που, σχεδόν παντού, υπερβαίνει κάθε λογικό ύψος. Και ενώ ο καθορισμός του ύψους των μηνιαίων αποδοχών των πολιτικών απαγορεύεται να τεθεί σαν αντικείμενο δημοψηφίσματος στην Ιταλία και αλλού, στην Σουηδία ρυθμίζεται από την κοινωνία των πολιτών μέσω της άσκησης του δικαιώματος δημοψηφίσματος. Όχι τυχαία, το ύψος των αποδοχών των σουηδών πολιτικών είναι από τα χαμηλότερα της Ευρώπης. Σε γενικές δε γραμμές, η συνταγματική αποδοχή των οικονομικών και φορολογικών θεμάτων σαν αντικείμενο δημοψηφίσματος  οδηγεί στην σημαντική μείωση των άμεσων και των έμμεσων φόρων, του δημόσιου χρέους και του κόστους της πολιτικής, ενώ η δημόσια διοίκηση καθίσταται σαφώς αποδοτικότερη. Η Σουηδία διδάσκει.

[1] «Μισό εκατομμύριο Ιταλών ζει από την πολιτική», «Λα Ρεπούμπλικα», 14 Απριλίου 2007
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.