Η οικονομία της εγγύτητας και η παραγωγή της τροφής, σαν εναλλακτική για μια κοινωνία που καταρρέει

Από: http://oikodiktyo.espivblogs.net/2011/07/η-οικονομία-της-εγγύτητας-και-η-παραγω/


Βιώνουμε την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις που έχει στην ελληνική κοινωνία η πολιτική του μνημονίου. Μιλάμε για συμπίεση του εργατικού εισοδήματος, για την ιδιωτικοποίηση των κρατικών υποδομών, για το πρόβλημα του χρέους και το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας κ.λπ.


Δεν φαίνεται να έχουμε συνειδητοποιήσει καθόλου όμως τον ρόλο που μπορεί να παίζει και σε αυτή την συγκυρία η διατροφική εξάρτηση στην οποία βρίσκεται σήμερα η ελληνική κοινωνία. Ζούμε σε μια χώρα που το 40% των διατροφικών της αναγκών καλύπτεται από εισαγωγές, που ο αγροτικός παραγωγικός ιστός είναι, είτε διαλυμένος, είτε προσανατολισμένος στην εμπορευματική γεωργία και εξαρτημένος άμεσα από τις επιδοτήσεις της ΕΕ (δηλαδή των δανειστών του Ελληνικού Κράτους). Και αυτό σε μια περίοδο, που φαίνεται ήδη ότι σε πλανητικό επίπεδο η επόμενη κρίση θα είναι κρίση των τιμών των τροφίμων, λόγω των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών(π.χ. ο πρόσφατος καύσωνας της Ρωσίας και η ξηρασία στην Αργεντινή ανέβασε στα ύψη τις τιμές των δημητριακών).


Μέσα σε 30 χρόνια η Ελλάδα από εκεί που είχε θετικό εμπορικό ισοζύγιο βρέθηκε σήμερα να εισάγει πολλά τρόφιμα- που σημειωτέον καταναλώνει και εκτός εποχής- και να έχει αρνητικό ετήσιο ισοζύγιο ύψους 4,5 δις Ε τα τελευταία χρόνια, το οποίο συμβάλλει στην διόγκωση του χρέους.

Οικονομία της υποανάπτυξης...

«Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο κεφάλαιο. Εισάγονται δούλοι από τον Τρίτο Κόσμο, σε άγρια περιβαλλοντική εκμετάλλευση για τις πρώτες ύλες του, με στόχο την συνεχή ικανοποίηση της αδηφάγου αγορά εργασίας της Δύσης. Εξάγεται το κεφάλαιο σε χώρες σε ανάπτυξη, όπως η Κίνα και η Ινδία, για να αποδώσει ακόμα περισσότερο χάριν σε νέους δούλους και σε βάρος του περιβάλλοντος. Το κεφάλαιο απαιτεί ανάπτυξη, αλλά για ίδιο όφελος και, γι'αυτό, τρέφεται με τον κόσμο.»

Μπέππε Γκρίλλο

Για ποιά «οικολογία»;

του Γιώργου Δημητρίου

1. Μολονότι θεμέλιο της δράσης και της οπτικής του «πράσινου» κινήματος, η θεματική της προστασίας του περιβάλλοντος είναι πλέον διάχυτη στην προγραμματική δημαγωγία της πλειοψηφίας των πολιτικών κομμάτων του δυτικού κόσμου και των γραφειοκρατιών μηχανισμών τους, σε όλα τα επίπεδα της διοικητικής κατανομής του χώρου.

2. Το κόστος της ανάπτυξης λαμβάνεται υπόψη από αυτοδιοικήσεις, διακυβερνήσεις - κρατικές και υπερεθνικές - και από την ίδια την βιομηχανική οικονομική οργάνωση, στο πλαίσιο της εκμετάλλευσης του πλανήτη με τρόπους συμβατούς με την αγορά και τους διαθέσιμους πόρους.

3. Η οικολογία - επιστήμη της αλληλεπίδρασης των έμβιων στο φυσικό τους περιβάλλον – αποτέλεσε μεν την βάση συγκρότησης μιας σωρείας εγγενών τομέων αλλά οδήγησε διαχρονικά στην παρεξήγηση των βασικών σκοπών της: η εργαλειακή της χρήση μετάλλαξε την φύση της σαν συνολική, κριτική, οπτική στο μοντέλο της βιομηχανικής ανάπτυξης.

Περιβαλλοντισμός ή λειτουργική «οικολογία»;

Η προσπάθεια του πεζού συμβιβασμού μεταξύ βιομηχανικής παραγωγής και περιβαλλοντικής διαχείρισης συνθέτει τον περιβαλλοντισμό. Ο περιβαλλοντισμός εντάσσεται στην ανθρωποκεντρική οπτική χάριν στην επιστημονική-αναγωγική προσέγγιση της φύσης, σύμφωνα με την οποία η υποβάθμιση του περιβάλλοντος υποθηκεύει την επιβίωση του ανθρώπου. Η πλειοψηφική πολιτισμική προσέγγιση που διαμορφώνει περιορίζει στην θεώρηση της φύσης σαν κεφάλαιο προς προστασία από μέρους ενός προνοητικού, υπεύθυνου, διαχειριστή. Οι φιλελεύθερες οπτικές που την υιοθετούν στοχεύουν στην ενσωμάτωση της αρχής «όποιος μολύνει πληρώνει» στα πλέον προηγμένα δίκαια, αγνοώντας ότι δημιουργούν μια διεστραμμένη αγορά ρύπων, που συμβιβάζει μολύνοντες και μολυσμένους μέσω του καθορισμού της τιμής της προκαλούμενης ζημιάς και ότι ωθούν τις παραγωγικές μονάδες να προσθέσουν απλώς το κόστος της μόλυνσης στο κόστος παραγωγής τους.

Οικολογία του φεντεραλισμού*

συνέντευξη με τον Αντόνιο ντ’Ακούντο

Η πολιτική επιστήμη υπέδειξε ότι η διάκριση των εξουσιών και η διαίρεση του χώρου, με την επακόλουθη κατανομή της εξουσίας μεταξύ κράτους και αυτοδιοίκησης, προικισμένης με τον όποιο βαθμό αυτονομίας, ανήκουν στην πολιτική παράδοση του φιλελευθερισμού. Είναι σωστός ο ισχυρισμός ότι το φεντεραλιστικό μοντέλο αποτελεί έκφραση του συνταγματισμού, φιλελεύθερης μήτρας, μολονότι οι ρίζες του απλώνονται βαθιά στην ιστορία έως την αρχαία Ελλάδα;

Δεν νομίζω ότι υπάρχει αναγκαία σχέση μεταξύ φεντεραλισμού και φιλελευθερισμού. Θεωρώ μάλιστα ότι ισχύει το αντίθετο. Ο φιλελευθερισμός είναι ιδεολογία και δογματικό σύστημα ενώ ο φεντεραλισμός αποτελεί μορφή πολιτικής οργάνωσης και διάχυσης των εξουσιών λήψης απόφασης. Σπάνια οι ιδεολογίες προυποθέτουν μία μοναδική μορφή πολιτικής οργάνωσης. Ακόμα και ο μαρξισμός, έτσι όπως προτάθηκε από τον Μαρξ, δεν αποκρυσταλλώθηκε αυτόματα στον κομμουνισμό του Λένιν.

Το φεντεραλιστικό μοντέλο αντιτίθεται κύρια στο κλασικό μοντέλο του Κράτους-Εθνους, συγκεντρωτικού και «τυποποιητικού». Η ιστορική εμπειρία αποδεικνύει ότι το Κράτος-Εθνος μπορεί να τεθεί στην υπηρεσία των πιο διαφορετικών ιδεολογιών - από εκείνη του «Παλαιού Καθεστώτος» έως την ιδεολογία της γαλλικής επανάστασης - ενώ ο φεντεραλισμός όχι.

Ο φιλελευθερισμός συνιστά ιδεολογικό σύστημα με βασικό πρόταγμα μια αναγωγική, αναλυτική και νομιναλιστική οπτική της κοινωνικής πραγματικότητας. Στο πλαίσιο της φιλελεύθερης ιδεολογίας τίποτα δεν έχει εσωτερική αξία εκτός της μεμονωμένης οντότητας, δηλαδή του ατόμου. Στο άτομο εναποτίθεται η φύλαξη των απαράβατων δικαιωμάτων που απορρέουν από την «φυσική κατάσταση», με συνέπεια την άρνηση της θεμελιακής του κοινωνικότητας. Η κοινωνία δεν συντίθεται από άτομα τα οποία τείνουν να συναινούν με την πεποίθηση ότι έτσι θα εξυπηρετήσουν καλύτερα το ατομικό συμφέρον τους - να διασφαλίσουν την ελευθερία τους κατά τον Χόμπς ή να προστατεύσουν την περιουσία τους κατά τον Λόκ. Μια παρόμοια οπτική είναι τυπική και του οικονομισμού και γι’αυτό ο φιλελευθερισμός θεωρεί την οικονομία - αποκλειστικά ατομική υπόθεση - σαν πεδίο της μέγιστης δυνατής ελευθερίας.

Δημαγωγία

του Γιώργου Δημητρίου

- Δημαγωγία είναι η ικανότητα, να επενδύεις τις μικρότερες ιδέες με τα πιο παχιά λόγια - Αβραάμ Λίνκολν

- Το μυστικό του δημαγωγού είναι να φαίνεται τόσο κουτός όσο κι οι ακροατές του, ώστε να νομίζουν πως είναι τόσο έξυπνοι όσο κι εκείνος - Καρλ Κράους

Σαν πολιτική πρακτική και πολιτική τεχνική, η δημαγωγία στοχεύει στην διασφάλιση της λαϊκής συναίνεσης υποκρινόμενη συμπαράσταση στην δυσαρέσκεια και στις πλέον ανορθολογικές διεκδικήσεις της πλειοψηφίας, παράλληλα με την ψευδή εντύπωση αγώνα για να τους δοθεί μια θετική απάντηση. Ο δημαγωγός στηρίζεται σε ανορθολογικά συναισθήματα και σε υπολανθάνουσες κοινωνικές ανάγκες, για να τροφοδοτήσει φόβο και μίσος για τον πολιτικό αντίπαλο ή και για μειονότητες που χρησιμοποιούνται σαν «αποδιοπομπαίος τράγος».

2012

Του Μπέππε Γκρίλλο

Τι θα γίνει το 2012; Τι θα απογίνουμε; Μήπως θα το ανακαλύψουμε σιγά-σιγά; 

Υπάρχουν ήδη ορισμένα σημάδια. Το 2012 θα είναι έτος επιβίωσης ενώ το 2013 ακόμη πιο σκληρό. Μας περιμένει μια διετία «φωτιά». Η ανεργία θα πάει στα ύψη. Θα ξοδεύουμε ολοένα λιγότερο «τσιμπώντας» από τις αποταμιεύσεις μας (όποιος έχει) για να μπορέσουμε να κρατήσουμε σε κάποιο επίπεδο το επίπεδο ζωής μας. Η ρευστότητα θα μεταβληθεί σε αγαθό ολοένα πιο σπάνιο. Οι τράπεζες δεν θα δανείζουν τις επιχειρήσεις, πολλές επιχειρήσεις θα κλείσουν στριμωγμένες μεταξύ μείωσης της παραγωγής και έλλειψης δανείων. Σιγά-σιγά θα ολοκληρωθεί η διαδικασία που ξεκίνησε το 2008. 

Μετά τα κράτη και τις τράπεζες ο «ιός» θα κτυπήσει τις επιχειρήσεις. Και το πρόβλημα είναι ότι μετά τις επιχειρήσεις δεν υπάρχει τίποτα. Οι αποθήκες θα γεμίσουν από απούλητο εμπόρευμα και οι δρόμοι από άνεργους, δίχως δουλειά. Σε τι χρειάζεται το εμπόρευμα όταν κανείς δεν θα μπορεί να αγοράσει; Η μεγα-μηχανή του διεθνούς εμπορίου θα μπει στο «ρελαντί» έως ότου σταματήσει. 

Δίχως χρήμα, δίχως δουλειά και με την χώρα σε σοβαρή ύφεση, θα αυξηθεί η μετανάστευση, κυρίως των νέων, σε χώρες της Ευρώπης αλλά και στην Κίνα και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Η ζωή θα είναι μαύρη για όποιον θα μείνει εδώ. Οι τιμές θα αυξάνονται μαζί με τον πληθωρισμό. Η κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει τα τοκοχρεολύσια των ομολόγων που θα φθάσουν τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Για να το κάνει θα πρέπει να αυξήσει τους φόρους στα είδη πρώτης ανάγκης και να πληρώνει μόνο μέρος των συντάξεων και των μισθών των δημόσιων υπαλλήλων. 

Το 2012 οι τιμές των ακινήτων θα μειωθούν μεταξύ 10 και 20%. Οι πωλητές θα είναι πολλοί αλλά οι αγοραστές λίγοι. Πρέπει να προετοιμαστούμε για μια οικονομία πολέμου. Να μην κάνουμε χρέη και να εξοφλήσουμε, εάν δυνατόν, αυτά που ήδη έχουμε - αν έχουμε - κάνει. Να μην αγοράζουμε μετοχές και ομόλογα δημοσίου, να μην βάζουμε δόσεις και να κόψουμε τα περιττά έξοδα. Οποιος έχει αποταμιεύσεις θα πρέπει να ανοίξει λογαριασμούς σε περισσότερες τράπεζες ή, ακόμη καλύτερα, στο ταχυδρομικό ταμιευτήριο. Καλύτερα ακόμη, ας επενδύσει σε αγροτεμάχια, σε καλλιεργήσιμη γη. Η γη είναι η καλύτερη διασφάλιση για το μέλλον. 


Ενωθείτε σε ομάδες αλληλέγγυας αγοράς, δημιουργούνται ολοένα περισσότερες στις πόλεις. Όταν θα περάσει η κρίση θα είστε πιο δυνατοί, θα έχετε μάθει να δίνεται αξία στα σημαντικά πράγματα αυτής της ζωής και στον χρόνο σας. Ποιος ξέρει… Ισως να είναι πραγματική ευλογία η περίοδος που μας περιμένει. 

http://www.beppegrillo.it/

Πολιτική για την αποανάπτυξη - 2

του Μάουρο Μποναϊούτι

Οι τέσσερις άξονες μιας πολιτικής της αποανάπτυξης

Το ερώτημα που τίθεται είναι περισσότερο από εύλογο: ποια θα μπορούσαν να είναι τα βασικά χαρακτηριστικά μιας πολιτικής της αποανάπτυξης;

Κατά κύριο λόγο οφείλουμε να αποδεχτούμε το ότι «κάθε πολιτική που εξισορροπεί, μέσω αρνητικής ανάδρασης, ενεργές αυτό-αυξητικές τάσεις» κινείται στην ορθή κατεύθυνση. Ως εκ τούτου, μια πολιτική της αποανάπτυξης δεν μπορεί παρά να κινείται σε τέσσερεις άξονες - τον οικονομικό, τον κοινωνικό, την οικολογικό και την συμβολικό - ενώ η προγραμματική της προσέγγιση οφείλει να αναπτύσσεται:

- από την ανάπτυξη στην αποανάπτυξη,

- από την μη βιωσιμότητα στην βιωσιμότητα,

- από την ανισότητα - ανταγωνισμό, στην ισότητα - συνέργεια/αμοιβαιότητα,

- από την εξάρτηση στην αυτονομία.

Μολονότι εσωκλείει ένα υψηλό βαθμό αφαίρεσης, η προσέγγιση αυτού του τύπου διασαφηνίζει ορισμένες θεμελιώδεις πτυχές της προβληματικής.

Δημοκρατία αντι-στρες…

Του Μπέππε Γκρίλλο

Είμαστε τόσο απορροφημένοι από την οικονομία που έχουμε ξεχάσει πια τι είναι η δημοκρατία. Στην Ιταλία έχουμε μια κυβέρνηση, μια βουλή και ένα πρόεδρο δημοκρατίας αλλά δεν έχουμε δημοκρατία. Ο Μόντι εκπροσωπεί μόνο τον εαυτό του. Κανένας δεν τον εξέλεξε. Είναι ένας εκκαθαριστής που πρέπει να διατηρήσει την διεθνή φερεγγυότητα της χώρα, με λίγα λόγια τα κρατικά ομόλογα που αγόρασαν η Γαλλία, η Γερμανία και η Μεγάλη Βρετανία. Ο οποιοσδήποτε ανεπίληπτος και ορθολογικός και αν ερχόταν, μετά από αυτή την ακατανόμαστη πολιτική κάστα της οποίας ο Μπερλουσκόνι δεν είναι παρά η καρικατούρα, θα γινόταν αποδεκτός σαν σωτήρας. Και έτσι έγινε…

Ο φόβος των Ιταλών να χάσουν τα πάντα έκανε το θαύμα του. Μεταμόρφωσε ένα γέρο καθηγητή σε εθνοπατέρα. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις στάθηκαν η αποθέωση της κομματοκρατίας. Χάριν σε ένα αντισυνταγματικό εκλογικό νόμο, οι γραμματείς των κομμάτων «ψήφιζαν» στο γραφείο τους όλους τους βουλευτές και όλους τους γερουσιαστές. Κανένα κόμμα δεν έκανε πίσω σε αυτό τον βιασμό της δημοκρατίας. Δίχως δημοκρατία, δίχως την συμμετοχή του πολίτη στην δημόσια ζωή δεν υπάρχει μέλλον για την Ιταλία. Αντίθετα, αντί για συμμετοχή και δικαιώματα, μας υποχρεώνουν να μιλάμε για σπρεντ, για μποντ και για ανάπτυξη. Η αν είναι περισσότερο δημοκρατικός ένας τραπεζικός λογαριασμός ή μια επένδυση σε μετοχές.

Για την διαδοχή του Μόντι, το 2013, προβλέπεται ο τραπεζίτης Πάσσερα. Κάναμε το Ρισορτζιμέντο, κάναμε και την Αντίσταση για να βάλουμε επικεφαλή της κυβέρνησης ένα τραπεζίτη; Και δεν είναι ο μόνος που παίρνει σειρά για υποψήφιος. Από ότι φαίνεται θα ξαναγυρίσουμε στην ψήφο ανάλογα με τα έσοδα όπως το 1800. Θα ψηφίζουμε μόνο εάν μας το επιτρέπουν. Οι ψήφοι δεν θα μετρώνται αλλά θα πληρώνονται. Ο διάλογος γύρω από τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του πολίτη, γύρω από το Σύνταγμα, γύρω από τους λόγους μιας κοινής πορείας και γύρω από την κοινή διάπλαση ενός καλύτερου μέλλοντος, χάθηκε από την οποιαδήποτε ατζέντα. Από πολίτες μας κάνανε καταθέτες. Το φορολογικό μητρώο πήρε την θέση των πολιτικών δικαιωμάτων και η δημοκρατία χρησιμοποιείται μόνο σαν μπαλάκι αντι-στρές. Χρειάζεται για να νιώσουμε καλύτερα όταν το σφίγγουμε αναφέροντας την.

«Είμαστε μια Μεγάλη Δημοκρατική Χώρα» όπου το δημοψήφισμα είναι μόνο ακυρωτικό, τα κόμματα γράφουν τα αποτελέσματα του στα παλιά τους τα παπούτσια, οι προτάσεις λαϊκής πρωτοβουλίας αγνοούνται και είναι πρακτικά αδύνατη η επιλογή του υποψηφίου από τον κόσμο. Τι θέλουμε παραπάνω από την ζωή; Έχουν γελοιοποιήσει ακόμη και τον φασισμό…

Από: http://www.beppegrillo.it/

Ανύπαρκτη οικονομία…

Του Μπέππε Γκρίλλο

Η αξία οποιουδήποτε πράγματος σε αυτό τον πλανήτη δεν ξεπερνά το 10% της συνολικής αξίας του χρήματος, των τίτλων και των τιμών των ακινήτων περιουσιών. Με άλλα λόγια, το 90% του υποτιθέμενου πλούτου δεν αποτελεί πραγματικότητα. Τα σπίτια μας αξίζουν το ένα τέταρτο αυτού που νομίζουμε, οι μετοχές το ένα δέκατο, τα ομόλογα δημοσίου ίσως και τίποτα… Είναι μια γιγαντιαία πυρά αυτό που συμβαίνει από την αρχή του αιώνα. Μια πυρά που καίει το χαρτί, δίχως αξία, που τυπώσαμε σαν θύματα μιας οπτικής απάτης. Βουνά από δημόσια χρέη, παράγωγα και χαρτονομίσματα δίχως αξία – όπως το αμερικανικό δολάριο – τροφοδοτούνται συνέχεια από κυβερνήσεις δίχως την όποια ιδέα για το μέλλον. Μια τρελή κούρσα ενός οχήματος εκτός ελέγχου.

Η λύση είναι η ανάπτυξη λένε οι «καθοδηγητές» μας και βυθίζουν το πόδι στο γκάζι. Κανένας οργανισμός στην φύση δεν αναπτύσσεται απεριόριστα. Αντίθετα αυτοί θέλουν να τυπώνουν συνέχεια χρήμα και να πουλούν συνέχεια χρέος. Μέσα σε αυτή την τερατώδη μηχανή, η ανθρώπινη εργασία χρειάζεται για να μεταφέρει λίγο παραπέρα τον χρόνο της εκκαθάρισης των λογαριασμών: την κατάρρευση του πλανήτη.

Δουλεύουμε σαν σκλάβοι στην υπηρεσία ενός ανύπαρκτου πλούτου και στο όνομα ενός άρρωστου οράματος ενός μοντέλου κοινωνίας σε φάση ολικής έκλειψης. Με λίγα λόγια σκάβουμε την τρύπα για να την γεμίσουμε αμέσως μόλις την τελειώσουμε. Το περασμένο καλοκαίρι η ανθρωπότητα είχε ήδη χρησιμοποιήσει όλους τους ανανεώσιμους πόρους που παράγει ο Πλανήτης. Τρώμε τον πλανήτη σαν μήλο μέχρις να μας μείνουν στο χέρι τα κουκούτσια του. Έχουμε ανάγκη από δύο πλανήτες για υποστηρίξουμε πλέον αυτούς τους ρυθμούς κατανάλωσης. Ίσως να είναι ο Άρης το επόμενο καταναλωτικό πεδίο.

Το ανθρώπινο είδος θυμίζει τις κοσμικές ακρίδες. Όταν δεν διαθέτει φυσικούς πόρους επινοεί εικονικούς. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε στην υπηρεσία του τίποτα ενώ η μηχανή είναι ήδη υπερθερμασμένη. Το επιλεγόμενο Μπρικ - Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα - μαζί με την Τουρκία του μεσογειακού Μπρικ, θα επιβραδύνουν την ανάπτυξη τους το 2012 λόγω έλλειψης πελατείας. Η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική θα εισέλθουν σε φάση βαριάς οικονομικής ύφεσης. Για να συνεχίσει να παράγει, η Κίνα ετοιμάζεται να αγοράσει το χρέος των χωρών που εξάγει. Στην ουσία, τους προκαταβάλλει χρήμα για να μπορέσει να τους πουλήσει το εμπόρευμα της. Και όσο περισσότερο βυθιζόμαστε τόσο περισσότερο αρνούμαστε την ύπαρξη του προβλήματος, δηλαδή ότι δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ότι δεν υπάρχει…


Από: http://www.beppegrillo.it/

Πολιτική για την αποανάπτυξη - 1

του Μάουρο Μποναϊούτι

Ένα άλλο φάντασμα πλανάται πάνω από την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια: εκείνο μιας ακούσιας, αναγκαστικής, αποανάπτυξης. Και παράλληλα, η διαρκής μεγέθυνση της οικονομικής, κοινωνικής και οικολογικής κρίσης, η αδικία, η ολοσχερής απώλεια προσανατολισμού, η ανασφάλεια και, κύρια, η πιθανότητα κατάρρευσης του ίδιου του οικονομικού συστήματος, ωθούν διαρκώς ευρύτερους κοινωνικούς τομείς να θέτουν επίμονα το ερώτημα γύρω από το προφίλ ενός νέου σχεδίου κοινωνίας.

Ο Σέρζ Λατούς διευκρίνισε σε πάμπολλες περιπτώσεις ότι η αποανάπτυξη είναι πρώτιστα ένα σλόγκαν και ότι η αποδοχή της δεν επιδέχεται πολιτικές συνταγές «με το κλειδί στο χέρι». Η υπέρβαση του ισχύοντος πολιτισμικού μοντέλου και η διάβαση σε μια αυθεντική κοινωνία της αποανάπτυξης - δίκαιης, αυτόνομης και βιώσιμης - προϋποθέτουν την αντιμετώπιση προβληματικών με μέγεθος και πολυπλοκότητα που απαγορεύουν την αποδοχή των όποιων απλουστευμένων και απλοποιημένων συνταγών. Το επείγον της πολλαπλής κρίσης δεν αφήνει περιθώρια παθητικής στάσης ενώπιον των παραπάνω προβληματικών αλλά ούτε την περαιτέρω αναβολή του καθορισμού ενός πολιτικού προγράμματος δράσης. Από την άλλη πλευρά, η θεωρητική αναζήτηση έχει κάνει εκπληκτικά βήματα τα τελευταία χρόνια έτσι ώστε να είναι πρακτικά αβάσιμος ο ισχυρισμός ότι η οπτική της αποανάπτυξης συνιστά αποκλειστικά και μόνο κριτική στην νεοφιλελεύθερη οικονομία.

Η λογική της άμεσης δημοκρατίας

του Γιώργου Δημητρίου

Εδώ και καιρό το κεντρικό θέμα του δημόσιου διαλόγου αποτελεί ένα βασανιστικό ερώτημα: σε τι συνίσταται και τι εκπροσωπεί η κρίση των δυτικών δημοκρατιών; Είναι πραγματική, προϊόν φαντασίωσης ή ένα επικοινωνιακό τέχνασμα; Με άλλα λόγια, αντιπροσωπεύεται πραγματικά ο πολίτης; Μήπως η πολιτική κάστα και το κομματικό σύστημα οδηγούν σε μια βαθιά υποβάθμιση του δημοκρατικού πολιτεύματος απομακρύνοντας την πολιτική από τους πολίτες και την κοινωνία των πολιτών; Απαντήσεις δόθηκαν διαχρονικά πολλές αλλά καμία δεν μπόρεσε να κρύψει ένα διάχυτο σκεπτικισμό και μια παγιωμένη αποστροφή προς την πολιτική, συχνά σε επίπεδο ιδιαίτερα ανησυχητικό.

Η σύγχρονη κρίση της δημοκρατίας ταυτίζεται με την κρίση των κομμάτων. Η διαφθορά μεταλλαγμένη σε σύστημα, ο ξεδιάντροπος πελατειασμός, η συστηματική λεηλασία και μοιρασιά των δημόσιων πόρων, οι εντυπωσιακές και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις της «πολιτικής-θέαμα» και μια σωρεία από βαρύτατες διαστρεβλώσεις του δημοκρατικού συστήματος διακυβέρνησης, συνδράμουν στην συστηματική απογύμνωση των κομματικών στρατών από κάθε καλόπιστο πολίτη και, κύρια, σε ένα βαρύ έλλειμμα αντιπροσώπευσης του. Φυσικά, ο ρόλος των κομμάτων είναι αδιαμφισβήτητος στο πλαίσιο της δημοκρατικής ζωής, αλλά οι περιστάσεις και η νεωτερική προοπτική μιας ισόνομης, ισότιμης και οικολογικής κοινωνίας των πολιτών επιτάσσουν τον θρυμματισμό του μονοπωλίου της πολιτικής μέσω νομικών εργαλείων σε θέση να επιτρέψουν και να προστατεύσουν την ευρεία και ορθολογική πρόσβαση των πολιτών στην σφαίρα της διαμόρφωσης και της λήψης των αποφάσεων.