Σύντομη διαδρομή της μετεξέλιξης της σύγχρονης Περιφέρειας από παρασιτική προέκταση της κρατικής διοίκησης σε αυτόνομη διοικητική και πολιτική οντότητα, στο δρόμο της υιοθέτησης των πολιτικών της αειφορίας και της Οικολογικής Μετάβασης
 |
του Γιώργου Δημητρίου
Dr. Αρχιτέκτονα
Μέλους της Ομάδας Οικολογικού Ακτιβισμού
«Πράσινοι Γρύλοι» * |
Έπρεπε να περάσουν αρκετοί αιώνες, μετά την πρώτη λειτουργική διάρθρωση του χώρου σε Περιφέρειες της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, για να κατακτήσει η προβληματική αυτού του τύπου μια θέση στην ατζέντα του πολιτικού διαλόγου. Μολονότι η έννοια της Περιφέρειας απαριθμεί αναφορές σε κείμενα και πραγματείες από το τέλος του μεσαίωνα, οι σχετικές προσεγγίσεις στάθηκαν φιλολογικού τύπου, με τη μορφή αφήγησης της πολυδιάστατης πραγματικότητας του χώρου σε συνεχή ροή, βάσει ιστορικών και γεωγραφικών χαρακτηριστικών. Ο διάλογος γύρω από τον ορισμό της, ως επί το πλείστον στο πεδίο της γεωγραφίας, εκκινεί μεταξύ του δεύτερου ήμισυ του 19ου αιώνα και το τέλος του μεσοπολέμου και αρχίζει να προσλαμβάνει πολιτικά χαρακτηριστικά και τη πολιτική και θεσμική μορφή του – έτσι όπως τον γνωρίζουμε σήμερα – μετά το τέλος του τελευταίου πολέμου.
Πάρα το γεγονός ότι αντιμετωπίστηκε από πολλές πλευρές και πολλαπλές οπτικές γωνίες, η έννοια της Περιφέρειας δεν κατόρθωσε να αποτυπωθεί σε μία «περιφερειακή» διάρθρωση ώριμης ανάγνωσης του χώρου, έως τις αρχές της δεκαετίες του ’70 του 20ου αιώνα, καθόσον «είχε αντιμετωπιστεί συστηματικά στο πεδίο της ταύτισης της χωρικής ταυτότητας με την διάσταση του ενιαίου – και αδιαίρετου – κράτους-έθνους». ». Με την κλίμακα του κράτους-έθνους να επισκιάζει τις τοπικές πραγματικότητες και τις χωρικές αναπαραστάσεις από μέρους των «ειδικών», παρεμποδίστηκε για δεκαετίες η μετεξέλιξη της κρατικής δομής στην κατεύθυνση της περιφεριακότητας, η ουσιαστική ανάδειξη των αρετών της - ως ad hoc σύνθεση χωρικών, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτισμικών και περιβαλλοντικών χαρακτήρων - και, επακόλουθα, η πρωταρχική ανάγκη πολιτικής αυτονομίας της τοπικότητας.
