Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2011

Η μεγάλη μετάβαση: η αποανάπτυξη σαν πέρασμα σε ένα άλλο πολιτισμικό μοντέλο


 
Βενετία, 19-23 Σεπτεμβρίου 2012
30 Διεθνές Συνέδριο Αποανάπτυξης για την οικολογική βιωσιμότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη

Η οπτική της αποανάπτυξης δεν αποτελεί μόνο μια πρόσκληση εγκατάλειψης της μονομανίας για ανάπτυξη και του φαντασιακού της απεριόριστης «προόδου», αλλά και ένα σημαντικό ερέθισμα για μια περαιτέρω, συνολική, προσπάθεια αναμέτρησης με την ιστορική φάση της μεγάλης ασυνέχειας που έχει ο πολιτισμός μπροστά του. Προβληματικές όπως η οικολογική και η κλιματική κρίση, η λεηλασία των πόρων, η ενεργειακή κρίση, οι αγώνες για μια περιβαλλοντική και κοινωνική δικαιοσύνη, συναρτήσει της διαρκώς ευρύτερης εξάρτησης από τις τεχνολογίες και της βαθιάς κρίσης των κοινωνικών δεσμών, υπενθυμίζουν την ευρύτητα της πρόκλησης που μας αναμένει.

Μοναδική οπτική που διαφαίνεται ικανή να προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία αντιμετώπισης της πρόκλησης είναι εκείνη της ανάδειξης μιας διαδρομής μεταλλαγής και αναδιάρθρωσης της υλικής και πολιτισμικής βάσης των επιλεγόμενων «αναπτυγμένων» κοινωνιών. Διαδρομή η οποία συνεπάγεται τον σημειολογικό επανορισμό της ίδιας της ιδέας της ευημερίας, την αναδόμηση των σχέσεων βορρά-νότου από την σκοπιά της αλληλεξάρτησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης και τον επαναπροσδιορισμό ενός συμβολαίου διαγενεαλογικής αλληλεγγύης. Με λίγα λόγια επείγει ο καθορισμός μιας διαδικασίας διαδρομής μεταστροφής, ικανής να ανοίξει την ατζέντα σε θέματα και προβληματικές φαινομενικά διαφορετικές αλλά στην ουσία βαθιά συσχετιζόμενες - εργασία, εισόδημα, κατανάλωση, απορρίμματα, ενέργεια, τεχνολογία, κινητικότητα, παιδεία, τοπικότητα κ.λ.π.

Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2011

Το «κράτος-Οβελίξ» κάνει δίαιτα…

του Νίκου Σαραντάκη

Ένας από τους λόγους νομίζω που ο Οβελίξ μας είναι ένας τόσο αξιαγάπητος παιδικός ήρωας, είναι και η σχεδόν αποενοχοποιημένη φιλήδονη σχέση του με το φαγητό, το αισθητικό αποτέλεσμα της οποίας υποστηρίζει με παρρησία. Θα λέγαμε μάλιστα ότι με μία ευρηματική «ψυχολογική αναπλαισίωση», το πλαδαρό περίβλημα του σαρκίου αίφνης μετασχηματίζεται σε «χαμηλό στήθος». Έτσι λοιπόν ξαναβλέπουμε την ανεπαίσθητη καμπύλη στο αρμονικό - καθότι ολλοστρόγγυλο - κορμί του γραφικού Γαλάτη, μέσα από τα μάτια του ίδιου, ως μία συμπαθητική μοναδικότητα. Όμως η συμπαθητική αυτή μοναδικότητα δεν είναι τόσο στο συγκεκριμένο κορμί, όσο στον τρόπο που ο περήφανος κάτοχος της μας προσκαλεί να τη δούμε.

Τρίτη 13 Σεπτεμβρίου 2011

Γιατί να πιστέψουμε στην κοινωνική οικονομία;

 
του Νίκου Σαραντάκη

Το ερώτημα «γιατί να πιστέψουμε στην κοινωνική οικονομία» είναι εύλογο. Όπως εύλογη είναι και η καχυποψία με την οποία μεγάλη μερίδα της κοινωνίας αντιμετωπίζει όλο το φάσμα των οργανώσεων που θεωρητικά εντάσσονται σε αυτήν την κατηγορία, όπως Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, Συνεταιρισμοί, «Κοινωφελή και Φιλανθρωπικά Σωματεία» κλπ. Ο λόγος της καχυποψίας δεν είναι άλλος από τον τρόπο που διαχειρίστηκε το ελληνικό κράτος (αλλά δυστυχώς και συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες) το δημόσιο και κοινοτικό χρήμα, που κατά καιρούς προοριζόταν για την «Κοινωνία των Πολιτών» για τους Αγροτικούς και άλλους Συνεταιρισμούς, για τις διάφορες νεφελώδεις Μ.Κ.Ο. (που συχνά συντηρούνταν από «Ειδικούς Λογαριασμούς» του Κράτους), φτάνοντας στις μέρες μας στο «Πρόγραμμα Κοινωφελούς Εργασίας», που δυστυχώς φαίνεται να εξελίσσεται σε μία ακόμα χαμένη ευκαιρία. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι δημόσιοι πόροι κατά κανόνα κατασπαταλήθηκαν είτε (στην καλύτερη περίπτωση) σε μία κακώς εννοούμενη επιδοματική πολιτική, είτε (στη χειρότερη περίπτωση) σε ύποπτες συναλλαγές με την εκάστοτε κυβερνητική εξουσία. Δίκαια λοιπόν αναρωτιούνται πολλοί γιατί να συνεχίζει το κράτος να «ρίχνει λεφτά» σε μία ακόμα «μαύρη τρύπα», δίπλα στην μεγάλη τρύπα των ελλειμμάτων του δημοσίου. Και μαύρη τρύπα δεν σημαίνει τίποτα άλλο από χρήματα που χάνονται στις τσέπες κάποιων, χωρίς να ανταποδίδουν τίποτα απολύτως στην κοινωνία. 

Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2011

Η οικολογική οδός της οικονομίας

του Γιώργου Δημητρίου

Η βαριά οικονομική κρίση που άνοιξε το 2008 έκανε πλέον συνείδηση ότι η ιδέα της οικονομίας δεν μπορεί να είναι αυτή που ήταν έως σήμερα. «Δημιουργήσαμε μία κοινωνία γνήσια υλικής διάστασης και μηδενικής αίσθησης ηθικού χρέους», γράφει ο Γιόζεφ Στίγκλιτς, βραβείο Νόμπελ Οικονομίας. «Δημιουργήσαμε μια κοινωνία ταχύτατης αλλά μη βιώσιμης ανάπτυξης τόσο από κοινωνικής όσο και περιβαλλοντικής σκοπιάς. Μία κοινωνία που αδυνατεί να δράσει συλλογικά για την αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων, καθόσον ο κυνικός ατομισμός και ο φονταμενταλισμός της αγοράς διάβρωσαν κάθε έννοια συλλογικότητας μέσω της άγριας εκμετάλλευσης εύτρωτων κοινωνικών ομάδων και της δημιουργίας ολοένα μεγαλύτερων κοινωνικών διαφορών… Η οικονομία μεταλλάχθηκε, πολύ περισσότερο από ότι νομίζουν οι οικονομολόγοι, από θετική επιστήμη σε σημαία του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Για να αναδομήσουμε την οικονομία θα πρέπει να αναδομήσουμε πρώτα την οικονομική επιστήμη…»

Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2011

Μανιφέστο για μια ανθρώπινη οικονομία


 
των Νικόλας Γκεοργκέσκου-Ρόγκεν, Κέννεθ Μπόουλντιγκ, Χέρμαν Ντέιλυ, Νίαχ, Νέα Υόρκη, 1973

Σε αυτή την στιγμή της εξελικτικής του ιστορίας, ο πλανήτης Γη πλησιάζει σε μια κρίση από την υπέρβαση της οποίας εξαρτάται η ίδια η επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Μια κρίση εμβέλειας που γίνεται καλύτερα κατανοητή εστιάζοντας την συνεχή πληθυσμιακή αύξηση, την ανεξέλεγκτη βιομηχανική ανάπτυξη και την διαρκή περιβαλλοντική υποβάθμιση, με αναπόφευκτα επακόλουθα τον κίνδυνο λιμών, πολέμων και της βιολογικής κατάρρευσης.

Η εξελικτική τάση του πλανήτη δεν εξαρτάται μόνο από τους «αδυσώπητους» νόμους της φύσης αλλά και από την αυθαίρετη δράση του ανθρώπινου είδους στην ίδια την φύση. Το ανθρώπινο είδος διαμόρφωσε και διαμορφώνει την τύχη του μέσω εκούσιων αποφάσεων των οποίων είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος. Σε αυτή όμως την ιστορική καμπή οφείλει να εκκινήσει την επεξεργασία μιας νέας οπτικής του κόσμου.