Τρίτη 16 Αυγούστου 2011

Το ζήτημα της Πολιτικής Οικολογίας στην Ιταλία και στην Ευρώπη - 2

 
του Μάρκο Μποάτο, ιστορικού στελέχους και πρώην γερουσιαστή των Ιταλών Πράσινων

Η οικολογική μεταστροφή του Αλεξάντερ Λάνγκερ

Αναφορικά με την ακανθώδη διαδρομή της πολιτικής οικολογίας στην Ιταλία, παραμένει ακόμη ιδιαίτερα επίκαιρη η επίκληση της σκέψης και του πολιτικού και πολιτισμικού αγώνα του Αλεξάντερ Λάνγκερ παρά το γεγονός ότι έχουν παρέλθει περισσότερα από 15 χρόνια από τον θάνατο του - προσωπική επιλογή, στις 3 Ιουλίου 1995. Η οικολογική μεταστροφή - έτσι όπως την ανέδειξε ο Λάνγκερ, ο οποίος δεν ήταν θεωρητικός αλλά πολιτικός ακτιβιστής που «δούλευε» πάντα με βάση την ανάλυση της πραγματικότητας - στηρίζεται σε μια βαθιά αλλαγή, ή μεταλλαγή, της κοινωνίας και των ατόμων. Μια μεταστροφή που αφορά την κουλτούρα, το στυλ ζωής και τα μοντέλα κοινωνικής συμπεριφοράς από μία γνήσια δημοκρατική οπτική και όχι από την οπτική της υποχρεωτικής επιβολής από μια φανταστική, δεσποτική, οικολογική κυβέρνηση που επιβάλει όρια και μοντέλα. Μια μεταστροφή η οποία προτείνει και υλοποιεί την καθημερινότητα σαν προοπτική βαθιάς κοινωνικής και πολιτισμικής αλλαγής σε βάθος χρόνου. Η σκέψη του παραμένει σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ, ακόμη και από τότε που την πρωτοκατέθεσε πριν από 15 περίπου χρόνια (τα κυριότερα κείμενα του είναι συγκεντρωμένα στο «Ο ελαφρός ταξιδιώτης»).

Τετάρτη 10 Αυγούστου 2011

Το ζήτημα της Πολιτικής Οικολογίας στην Ιταλία και στην Ευρώπη - 1

 
του Μάρκο Μποάτο, ιστορικού στελέχους και πρώην γερουσιαστή των Ιταλών Πράσινων

Περισσότερο από δραματικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τα μηνύματα των τελευταίων ετών, τόσο στο πεδίο της οικονομίας όσο και σε εκείνο της πολιτικής και της κοινωνίας. Ακόμα και εκεί που τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ήταν παραδοσιακά ισχυρά, όπως στην Σουηδία, στην Γερμανία ή και στην Γαλλία, η κρίση της σοσιαλδημοκρατίας διαφαίνεται πλέον σαν μη αναστρέψιμη.

Διανύουμε μια ιστορική περίοδο μεγάλων δυσκολιών αλλά και μεγάλων αλλαγών τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πλαίσιο στο οποίο σκοπεύω να τοποθετήσω τις σκέψεις μου γύρω από την πολιτική οικολογία είναι εκείνο της μετάβασης από μια πλειοψηφία ευρωπαϊκών χωρών με κυβερνήσεις αριστεράς ή κεντροαριστεράς - σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες, εργατικοί - σε μια συντριπτική πλειοψηφία που έχει σήμερα κυβερνήσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν δεξιές ή κεντροδεξιές - συντηρητικοί, φιλελεύθεροι, εθνικιστικές κ.ο.κ. Η Σουηδία που αποτελούσε κάποτε υπόδειγμα ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας κυβερνάται σήμερα από την δεξιά, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει το εύρος της μεταστροφής που ακολούθησε την πτώση του τείχους του Βερολίνου του 1989 αλλά και του φαινόμενου που, τα τελευταία δέκα χρόνια, αποκαλούμε λαϊκιστική δεξιά.

Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011

«Πράσινες» αρετές…

Του Αλεξάντερ Λάνγκερ - Αύγουστος 1987

Μπροστά στην σύγχρονη κρίση της σχέσης ανθρώπου-περιβάλλοντος, λέξεις και έννοιες στις οποίες αξίζει να αφιερωθεί η περίσκεψη είναι πολλές. Πέραν της συστηματικής τους κατάθεσης, βάσει προσωπικών διαδρομών συνάντησης με την καθημερινότητα, αξίζει  ενίοτε να ανατρέξουμε στον χρόνο σε αναζήτηση κατατεθειμένης «σοφίας» ή και «ωριμότητας». Τότε θα βρούμε, συχνά με έκπληξη, ότι πολλές μπορούν να μας ελκύσουν δυνατά ακόμη, για την διαύγεια και την προφητική τους δύναμη, τέλεια εναρμονισμένες με την νεωτερικότητα μας. Αυτή είναι και περίπτωση της παρούσας παρέμβασης του εκλιπόντος φίλου Αλεξ. Ενός που, προφανώς, κατόρθωνε να εστιάζει κρίσεις και να αντιμετωπίζει τις αιτίες τους για να σκιαγραφήσει διαδρομές ανθρώπινης ωρίμανσης τόσο δυνατής όσο και αυθεντικής.

-------------------------------------------------------

Θα ήθελα να εστιάσω την προσοχή σε ορισμένες εν δυνάμει «πράσινες» αρετές οι οποίες έχουν βαρύνουσα σημασία στο πεδίο της πολιτικής ηθικής.

Η πρώτη από αυτές που θα επικαλεστώ είναι η «αυτογνωσία των ορίων». Από αυτή την σκοπιά, η «πράσινη» συνείδηση τείνει να ανατρέψει ένα πολιτισμικό παράδειγμα που εξουσίασε τουλάχιστον τους δύο ή τρεις τελευταίους αιώνες επιβάλλοντας, λόγω οικονομικών και πολιτισμικών αιτιών, το πρόταγμα «ότι είναι δυνατόν να γίνει γίνεται» ή, υπερβαίνοντας την έννοια κάθε ορίου, «ότι δεν είναι να δυνατόν να γίνει ακόμη θα κάνουμε έτσι ώστε σε λίγο να μπορεί να γίνει».

Η επεκτατική λογική της συνεχούς αύξησης και της διαρκούς μεγέθυνσης - μεγαλύτερη παραγωγή, μεγαλύτερη κατανάλωση, μεγαλύτερος έλεγχος, μεγαλύτερη επικυριαρχία, περισσότερη κανονικοποίηση - αποτελεί μια λογική σε κρίση τουλάχιστον από την οπτική της προοδευτικής μείωσης των πόρων, που είναι ήδη κοντά στην πλήρη εξάντληση τους. Η αποδοχή των «ορίων» δεν είναι μόνο «δεν τρώμε όλα σήμερα γιατί αύριο δεν θα έχουμε τίποτα» αλλά «ίσως είναι καλύτερα να μην κάνουμε ορισμένα πράγματα που μπορούμε μεν να κάνουμε αλλά δεν είμαστε ικανοί να τα ελέγξουμε ή να διαβλέψουμε τις συνέπειες τους». Ας πάρουμε για παράδειγμα τον όγκο των γενετικών πειραματισμών - όχι μόνο σε ζώα - που είναι εφικτοί σήμερα. Σήμερα στην Αμερική, παραδείγματος χάριν, μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου δίνει το δικαίωμα κατοχύρωσης με πατέντα ζώων που παράγονται στο εργαστήριο. Το πατεντάρισμα ενός ζώου για υποτιθέμενες ανάγκες - πολύ κρέας δίχως κόκκαλα, πολύ κρέας με λίγο λίπος, πρόωρη ανάπτυξη κ.λ.π. - είναι ένας τύπος επέμβασης τεχνικά δυνατός.

Τετάρτη 3 Αυγούστου 2011

Οικολογία των θεσμών


 
Οικολογία, δημοκρατία και κράτος δικαίου στην εποχή της παγκοσμιοποίησης
του  Ντομένικο Γκάλλο

Κατά παράδοση, υπάρχει ένα βαθύ πρόβλημα  οικολογίας των θεσμών. Η ανάγκη προστασίας της βιόσφαιρας, η αναγκαιότητα προστασίας της ζωής στον πλανήτη απέναντι στην εκτεταμένη καταστροφή των φυσικών πόρων - του αέρα, του νερού και της βιοποικιλότητας - θέτει ένα ουσιαστικό πρόβλημα οικολογικής αντίφασης. Η οικολογική αντίφαση είναι πρωτογενής και, ως εκ τούτου, προϋπάρχει και υπερτερεί όλων των άλλων πολιτικών αντιφάσεων συμπεριλαμβανομένων και των ταξικών. Λόγω δε του πρωτογενή της χαρακτήρα προσλαμβάνεται σαν προ-πολιτική και οδηγεί στην αξιολόγηση των οικολογικών κινημάτων σαν φορέων ουδέτερων, απολιτικών, οπτικών και διεκδικήσεων ή οπτικών και διεκδικήσεων ξένων προς το θεσμικό επίπεδο.

Η κοινή θεώρηση της οικολογικής αντίφασης δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η θεσμική διάσταση παραμένει ουδέτερη ή αδιάφορη ως προς τις βασικές της απαιτήσεις. Υπάρχουν θεσμικά μοντέλα και περιβάλλοντα εμφανώς λειτουργικά στις τεχνικές, παραγωγικές, οικονομικές και πολιτικές επιλογές που υποβοηθούν την προσβολή του περιβάλλοντος και άλλα που, αντίθετα, τις περιορίζουν ή τις παρεμποδίζουν.

Τρίτη 2 Αυγούστου 2011

Πολιτικοί και πολιτική…

 
(από Μ.Βέμπερ, «Η πολιτική σαν επάγγελμα»)

Η πολιτική συνίσταται σε μια αργή και επίμονη προσπάθεια υπέρβασης σκληρών δυσκολιών  η οποία πρέπει να επιδιώκεται με πάθος και θυσία. Είναι δε απόλυτα σίγουρο και επιβεβαιωμένο από την ιστορική εμπειρία, ότι δεν κατορθώνεται τίποτα το δυνατό όταν δεν στοχεύεται το σχεδόν αδύνατο. Αυτός που θα το προσπαθήσει δεν μπορεί παρά να είναι ταυτόχρονα «ηγέτης» και «ήρωας» με την λιγότερο εμφατική έννοια των όρων. Αλλά και όσοι δεν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία μπορούν να τα καταφέρουν εάν εξοπλιστούν με αυτοπειθαρχία και περισσή αποφασιστικότητα, οι οποίες εξοπλίζουν με την αναγκαία αντοχή στο ναυάγιο όλων των ελπίδων, διαφορετικά θα είναι ανίκανοι να πραγματώσουν αυτό που φαίνεται δυνατό ακόμη και σήμερα.